Hiểu rõ Sự Khác biệt Giữa Perpetual và Quarterly
Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Quarterly
Chào mừng các nhà giao dịch mới đến với thế giới năng động và đầy thử thách của hợp đồng tương lai tiền điện tử. Là một chuyên gia trong lĩnh vực này, tôi hiểu rằng việc nắm vững các công cụ giao dịch cơ bản là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đạt được thành công bền vững. Trong số các công cụ phái sinh phổ biến nhất, Hợp đồng Tương lai Vĩnh viễn (Perpetual Futures) và Hợp đồng Tương lai Theo Quý (Quarterly Futures) nổi bật lên như hai loại hợp đồng chính, nhưng chúng lại có những cơ chế hoạt động và mục đích sử dụng hoàn toàn khác biệt.
Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích chi tiết những khác biệt cốt lõi giữa hai loại hợp đồng này, giúp bạn đưa ra quyết định giao dịch sáng suốt hơn.
Giới Thiệu Chung Về Hợp Đồng Tương Lai Tiền Điện Tử
Trước khi đi sâu vào sự khác biệt, điều quan trọng là phải hiểu hợp đồng tương lai là gì. Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận pháp lý để mua hoặc bán một tài sản cơ sở (trong trường hợp này là tiền điện tử như Bitcoin hoặc Ethereum) vào một ngày cụ thể trong tương lai với một mức giá đã được xác định trước hôm nay.
Khác biệt cơ bản giữa giao dịch hợp đồng tương lai và giao dịch giao ngay (spot trading) nằm ở tính chất phái sinh và khả năng sử dụng đòn bẩy. Để hiểu rõ hơn về mối quan hệ này, bạn có thể tham khảo tài liệu Sự Khác Biệt Cốt Lõi Giao Ngay Và Hợp Đồng Tương Lai.
Trong thị trường tiền điện tử, hai loại hợp đồng tương lai phổ biến nhất là Perpetual Futures và Quarterly Futures.
Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Viễn (Perpetual Futures)
Hợp đồng Tương lai Vĩnh viễn, thường được gọi là "Perps," là một loại hợp đồng tương lai không có ngày hết hạn. Đây là sản phẩm phái sinh được giao dịch phổ biến nhất trên hầu hết các sàn giao dịch tiền điện tử lớn.
Đặc Điểm Cốt Lõi của Perpetual Futures
1. Không có Ngày Hết Hạn (No Expiry Date): Đây là đặc điểm xác định nhất. Người nắm giữ vị thế mua (long) hoặc bán (short) có thể giữ vị thế của mình vô thời hạn, miễn là họ duy trì đủ ký quỹ (margin) để tránh bị thanh lý.
2. Cơ Chế Phí Tài Trợ (Funding Rate): Vì không có ngày hết hạn, cần có một cơ chế để neo giá hợp đồng gần với giá giao ngay của tài sản cơ sở. Cơ chế này được gọi là Phí Tài Trợ (Funding Rate).
- Nếu giá Perpetual cao hơn giá giao ngay (thị trường đang có xu hướng mua quá mức), những người nắm giữ vị thế mua sẽ trả phí cho những người nắm giữ vị thế bán.
- Ngược lại, nếu giá Perpetual thấp hơn giá giao ngay (thị trường đang có xu hướng bán quá mức), những người nắm giữ vị thế bán sẽ trả phí cho những người nắm giữ vị thế mua.
Phí này thường được thanh toán giữa các nhà giao dịch cứ sau 8 giờ (tùy sàn). Việc hiểu rõ cơ chế này là rất quan trọng để tránh các chi phí không mong muốn. Bạn có thể tìm hiểu thêm chi tiết về loại hợp đồng này tại Perpetual Futures.
3. Đòn Bẩy Cao: Perpetual Futures thường đi kèm với mức đòn bẩy rất cao, cho phép nhà giao dịch kiểm soát một lượng tài sản lớn chỉ với một phần vốn nhỏ. Mặc dù điều này khuếch đại lợi nhuận, nó cũng làm tăng đáng kể rủi ro thua lỗ.
4. Thanh Lý (Liquidation): Do sử dụng đòn bẩy, nếu thị trường đi ngược lại vị thế của bạn và số tiền ký quỹ duy trì (maintenance margin) không đủ, vị thế của bạn sẽ bị thanh lý, dẫn đến mất toàn bộ số tiền ký quỹ ban đầu cho vị thế đó.
Ưu Điểm của Perpetual Futures
- Linh hoạt: Không bị ràng buộc bởi ngày hết hạn, cho phép chiến lược giao dịch dài hạn hoặc ngắn hạn linh hoạt.
- Thanh khoản cao: Thường có khối lượng giao dịch lớn nhất.
Nhược Điểm của Perpetual Futures
- Chi phí Funding Rate: Nếu giữ vị thế lâu dài trong một thị trường có xu hướng mạnh, chi phí phí tài trợ có thể tích lũy đáng kể.
- Rủi ro thanh lý cao hơn do đòn bẩy.
Hợp Đồng Tương Lai Theo Quý (Quarterly Futures)
Hợp đồng Tương lai Theo Quý (hay còn gọi là Hợp đồng Tương lai Có Kỳ hạn) hoạt động theo mô hình truyền thống hơn, tương tự như các hợp đồng tương lai trên thị trường tài chính truyền thống (như hàng hóa hoặc chỉ số chứng khoán).
Đặc Điểm Cốt Lõi của Quarterly Futures
1. Ngày Hết Hạn Cố Định (Fixed Expiry Date): Điểm khác biệt lớn nhất là các hợp đồng này có ngày đáo hạn cụ thể (thường là cuối tháng 3, 6, 9, hoặc 12 – do đó có tên là Quarterly). Khi ngày hết hạn đến, hợp đồng sẽ được thanh toán (thường là bằng tiền mặt, tức là bằng stablecoin hoặc tiền pháp định) dựa trên giá tài sản cơ sở vào thời điểm đó.
2. Không Có Phí Tài Trợ (No Funding Rate): Vì có ngày hết hạn xác định, Quarterly Futures không cần cơ chế Funding Rate để neo giá. Thay vào đó, sự chênh lệch giá giữa hợp đồng tương lai và giá giao ngay được gọi là Basis (Cơ sở).
- Khi Basis dương (Hợp đồng cao hơn Giao ngay), thị trường đang định giá cao hơn cho việc nắm giữ tài sản trong tương lai (thường do chi phí tài chính hoặc kỳ vọng tăng giá).
- Khi Basis âm, thị trường đang định giá thấp hơn.
3. Cơ Chế Thanh Toán (Settlement): Vào ngày hết hạn, tất cả các vị thế mở sẽ được đóng và thanh toán. Nhà giao dịch không cần phải tự đóng vị thế; hệ thống sẽ tự động thực hiện việc thanh toán chênh lệch.
4. Đòn Bẩy: Mặc dù Quarterly Futures cũng cho phép sử dụng đòn bẩy, mức đòn bẩy có thể được quản lý chặt chẽ hơn so với Perpetual Futures, tùy thuộc vào quy định của sàn giao dịch.
Ưu Điểm của Quarterly Futures
- Dự đoán được chi phí: Không có rủi ro về Funding Rate tích lũy. Chi phí giao dịch chỉ bao gồm phí giao dịch thông thường.
- Phù hợp cho Hedging dài hạn: Lý tưởng cho các tổ chức hoặc nhà giao dịch muốn phòng ngừa rủi ro trong một khung thời gian cố định.
Nhược Điểm của Quarterly Futures
- Thiếu linh hoạt: Nhà giao dịch phải đóng vị thế hoặc chuyển sang hợp đồng kỳ hạn tiếp theo trước ngày hết hạn.
- Thanh khoản có thể thấp hơn: Thanh khoản thường tập trung vào hợp đồng sắp hết hạn gần nhất.
Bảng So Sánh Chi Tiết
Để giúp bạn dễ dàng hình dung, dưới đây là bảng so sánh trực quan giữa hai loại hợp đồng:
| Tính năng | Perpetual Futures | Quarterly Futures |
|---|---|---|
| Ngày Hết Hạn | Không có (Vĩnh viễn) | Có (Ngày cố định hàng quý) |
| Cơ chế Neo giá | Phí Tài Trợ (Funding Rate) | Basis (Chênh lệch giá) |
| Chi phí Giữ Vị thế Dài hạn | Phí Tài Trợ (có thể dương hoặc âm) | Chi phí tài chính ngầm (thể hiện qua Basis) |
| Thanh toán | Liên tục (thông qua Funding Rate) | Một lần vào ngày đáo hạn |
| Tính thanh khoản | Thường rất cao | Cao, tập trung vào hợp đồng gần nhất |
| Mục đích sử dụng chính | Giao dịch ngắn hạn, đầu cơ, đòn bẩy cao | Phòng ngừa rủi ro (Hedging) có kỳ hạn, giao dịch theo xu hướng trung hạn |
Lựa Chọn Loại Hợp Đồng Nào?
Việc lựa chọn giữa Perpetual và Quarterly Futures phụ thuộc hoàn toàn vào chiến lược giao dịch, mục tiêu và khả năng chấp nhận rủi ro của bạn.
Khi Nào Nên Chọn Perpetual Futures?
1. Giao dịch trong ngày hoặc ngắn hạn: Nếu bạn dự định mở và đóng vị thế trong vài giờ hoặc vài ngày, Perpetual Futures là lựa chọn tối ưu vì bạn không cần lo lắng về việc chuyển đổi hợp đồng. 2. Đầu cơ dựa trên biến động giá ngắn hạn: Đây là nơi Perpetual Futures tỏa sáng nhờ tính thanh khoản và đòn bẩy cao. 3. Khi bạn tin rằng Funding Rate sẽ có lợi cho bạn (ví dụ: bạn bán khống trong thị trường tăng giá mạnh và nhận được phí tài trợ).
Tuy nhiên, khi sử dụng đòn bẩy, việc quản lý rủi ro là tối quan trọng. Bạn nên luôn áp dụng các chiến lược quản lý rủi ro hiệu quả, bao gồm việc - Tìm hiểu về các phương pháp quản lý rủi ro hiệu quả như sử dụng lệnh dừng lỗ, đa dạng hóa danh mục, và tỷ lệ đòn bẩy hợp lý để bảo vệ vốn của mình.
Khi Nào Nên Chọn Quarterly Futures?
1. Phòng ngừa rủi ro (Hedging) cho các vị thế giao ngay dài hạn: Nếu bạn nắm giữ một lượng lớn BTC và muốn bảo vệ giá trị của nó khỏi sự sụt giảm trong ba tháng tới mà không muốn bán BTC thực tế, Quarterly Futures là công cụ lý tưởng. 2. Khi bạn muốn tránh sự biến động không lường trước của Funding Rate: Nếu bạn dự đoán thị trường sẽ có một đợt tăng giá hoặc giảm giá kéo dài, việc trả phí tài trợ liên tục có thể làm xói mòn lợi nhuận. Quarterly Futures loại bỏ rủi ro này. 3. Giao dịch dựa trên kỳ vọng về Basis: Các nhà giao dịch chuyên nghiệp đôi khi giao dịch chênh lệch giữa các hợp đồng kỳ hạn khác nhau (ví dụ: mua hợp đồng tháng 3 và bán hợp đồng tháng 6) để kiếm lợi nhuận từ sự thay đổi của Basis.
Tác Động Của Basis và Funding Rate Lên Định Giá
Trong giao dịch hợp đồng tương lai, việc hiểu cách các cơ chế này ảnh hưởng đến giá là chìa khóa để dự đoán hướng đi của thị trường.
Funding Rate (Perpetual) phản ánh tâm lý thị trường ngắn hạn. Funding Rate dương kéo dài thường cho thấy sự hưng phấn quá mức và có thể là dấu hiệu cảnh báo về một đợt điều chỉnh giảm giá sắp xảy ra, vì những người mua (long) đang phải trả tiền cho những người bán (short).
Basis (Quarterly) phản ánh chi phí cơ hội và kỳ vọng lạm phát/giảm phát của tài sản cơ sở trong tương lai. Trong thị trường tăng giá (bull market), Basis thường dương (Contango), cho thấy các nhà giao dịch sẵn lòng trả thêm phí để sở hữu tài sản trong tương lai. Ngược lại, Basis âm (Backwardation) hiếm gặp hơn trong tiền điện tử nhưng thường báo hiệu sự lo lắng hoặc áp lực bán mạnh trong ngắn hạn.
Kết Luận
Cả Hợp đồng Tương lai Vĩnh viễn và Hợp đồng Tương lai Theo Quý đều là những công cụ mạnh mẽ trong hộp công cụ của nhà giao dịch tiền điện tử.
Perpetual Futures mang lại sự linh hoạt và thanh khoản cao, lý tưởng cho các chiến lược giao dịch chủ động và đầu cơ ngắn hạn, với điều kiện nhà giao dịch phải quản lý chặt chẽ rủi ro đòn bẩy và chi phí Funding Rate.
Quarterly Futures cung cấp sự ổn định về chi phí và là lựa chọn ưu việt cho các chiến lược phòng ngừa rủi ro có kỳ hạn hoặc giao dịch dựa trên các yếu tố cơ bản dài hạn hơn, loại bỏ sự phức tạp của Funding Rate.
Là một nhà giao dịch mới, hãy bắt đầu bằng việc làm quen với cơ chế hoạt động của từng loại hợp đồng trên tài khoản demo hoặc với số vốn nhỏ. Chỉ khi bạn thực sự hiểu rõ cách thức mà Phí Tài Trợ và Ngày Hết Hạn định hình hành vi giá, bạn mới có thể khai thác tối đa tiềm năng của thị trường hợp đồng tương lai tiền điện tử.
Các sàn giao dịch Futures được khuyến nghị
| Sàn | Ưu điểm & tiền thưởng Futures | Đăng ký / Ưu đãi |
|---|---|---|
| Binance Futures | Đòn bẩy lên tới 125×, hợp đồng USDⓈ-M; người dùng mới có thể nhận tới 100 USD voucher chào mừng, thêm 20% giảm phí spot trọn đời và 10% giảm phí futures trong 30 ngày đầu | Đăng ký ngay |
| Bybit Futures | Hợp đồng perpetual nghịch đảo & tuyến tính; gói chào mừng lên tới 5 100 USD phần thưởng, bao gồm coupon tức thì và tiền thưởng theo cấp bậc lên tới 30 000 USD khi hoàn thành nhiệm vụ | Bắt đầu giao dịch |
| BingX Futures | Copy trading & tính năng xã hội; người dùng mới có thể nhận tới 7 700 USD phần thưởng cộng với 50% giảm phí giao dịch | Tham gia BingX |
| WEEX Futures | Gói chào mừng lên tới 30 000 USDT; tiền thưởng nạp từ 50–500 USD; bonus futures có thể dùng để giao dịch và thanh toán phí | Đăng ký WEEX |
| MEXC Futures | Tiền thưởng futures có thể dùng làm ký quỹ hoặc thanh toán phí; các chiến dịch bao gồm bonus nạp (ví dụ: nạp 100 USDT → nhận 10 USD) | Tham gia MEXC |
Tham gia cộng đồng của chúng tôi
Theo dõi @startfuturestrading để nhận tín hiệu và phân tích.